We vroegen een aantal mensen welke associaties ze hebben bij ijsbrekers als onderdeel van een brainstormsessie. Dit kregen we terug: ludiek, cheesy, ongemakkelijk. Zelf heb ik de ijsbreker ook regelmatig een oneerbiedige rol toebedeeld in mijn workshops: de opvuller voor wanneer er plotseling ruimte was ontstaan in het programma, of de energiser voor wanneer er door de deelnemers net iets te zwaar geluncht was. Ten onrechte! In dit blog leg ik je uit waarom ijsbrekers geen tijdsverspilling zijn, maar a gift that keeps on giving. Ook beschrijf ik scenario’s waarin ijsbrekers een must zijn, en deel ik vier van onze favoriete ijsbrekers.
1. Wat is een ijsbreker
Een ijsbreker is een activiteit, werkvorm of spel die is ontworpen om deelnemers aan een brainstormsessie (of elke andere meeting) te verwelkomen en een gesprek op gang te brengen.
Wat zijn de voordelen van een ijsbreker tijdens een brainstormsessie
Gemeenschap
Met een ijsbreker leg je de basis voor het bouwen van een gemeenschap, of community. Wanneer ik bijvoorbeeld ontdek wat ik gemeen heb met mijn teamleden, voel ik me meer verwant met hen en ben ik beter in staat om te luisteren, te ondersteunen en samen te werken aan gemeenschappelijke resultaten.
Interactie
Interactie is ook een noodzakelijke component van een brainstormsessie — oplossingen voor problemen en innovatieve ideeën vind je in een doorlopend, open gesprek. Met een ijsbreker verlaag je de drempel voor deelnemers om mee te praten, actief deel te nemen, ervaringen en ideeën te delen. In de paar minuten die een ijsbreker meestal duurt wordt er een gesprek geopend waar deelnemers later vaak nog op terugkomen. En daarbij nodigt het ze uit om buiten hun zakelijke comfortzone te treden.
Empathie
Empathie is het vermogen om gebeurtenissen of situaties vanuit het perspectief van iemand anders te bekijken. Zonder empathie kunnen teams niet effectief functioneren —samenwerken, beslissingen nemen—omdat het ze, om het maar even helder te formuleren, geen reet kan kan schelen. Met een ijsbreker geef je deelnemers de kans om hun collega’s in een ander licht te zien, een stap terug te doen, en het standpunt van de ander te verkennen. Een crash course empathie dus eigenlijk.
Wanneer start je een brainstormsessie met een ijsbreker?
Het is dus bijna altijd een goed idee om een meeting te starten met een ijsbreker, maar in drie gevallen is het een essentieel onderdeel van het programma:
1. Wanneer de deelnemers elkaar nog niet (goed) kennen. In dit geval wil je iedereen de kans geven om zich voor te stellen en tegelijkertijd uitdrukking te geven aan hun identiteit.
2. Wanneer de meeting virtueel is. Online mis je natuurlijk een groot deel van de ‘sociale smeerolie’ — het kletspraatje vooraf, het klopje op de schouder, oogcontact.
3. Wanneer het de bedoeling is dat de deelnemers samen goede ideeën uitwerken. Dan is het belangrijk dat iedereen zich comfortabel voelt in de groep, en zonder aarzeling ideeën deelt.
See what I did there bij nummer drie? Bij brainstorms wil je altijd dat deelnemers samen goeie ideeën uitwerken 😉 M’n punt is wel duidelijk: ijsbrekers zijn cool. Nooit overslaan.
Wat zijn aandachtspunten bij het inzetten van ijsbrekers?
IJsbrekers inzetten en ze effectief inzetten zijn twee verschillende dingen. Volg deze drie regels om ervoor te zorgen dat …
Stel een duidelijk doel
IJsbrekers dienen verschillende doelen. Je kunt ze inzetten ter kennismaking, om deelnemers uitdrukking te laten geven aan hun identiteit, om verbondenheid te creëren, etc. Wanneer de deelnemers elkaar nog niet zo goed kennen, is het een goed idee om ze persoonlijke ervaringen te laten delen. Als het team nog niet eerder heeft samengewerkt, is een teambuilder juist het meest effectief.
Hou het simpel
IJsbrekers zijn niet bedoeld om uren in beslag te nemen of superingewikkeld te zijn. Deelnemers moeten niet teveel hoeven nadenken. Hoe eenvoudiger de activiteit, hoe effectiever.
Geef voldoende tijd
IJsbrekers nemen altijd meer tijd in beslag dan je denkt. Als een vuistregel: iedere deelnemer moet ongeveer drie minuten spreektijd kunnen hebben, en voor het nabespreken (wanneer deelnemers in subgroepen werken) mag je nog 5 minuten uittrekken.
Wat zijn goede ijsbrekers?
Hier volgen vier beproefde ijsbrekers, uitgebreid getest door de facilitators van Friday out of the Box. Ze zijn allevier uitstekend geschikt voor online brainstorms.
IJsbreker 1: Favoriete dingen
Bij deze ijsbreker vraag je de deelnemers om hun favoriete ‘ding’ te noemen. Je kunt dit afstemmen op het doel van de meeting, de werkomgeving of iets persoonlijks. Aangezien alle deelnemers dezelfde vraag beantwoorden, is er geen risico dat ze “het verkeerde antwoord” geven. Dat maakt het een veilige opdracht.
Koppel de opdracht aan een onderwerp. Bijvoorbeeld “favoriete aspect aan het bedrijf” of “favoriete aspect van het product”. Bij een online meeting kun je de teamleden vragen om online een afbeelding te zoeken en deze te uploaden naar een een gedeeld document of online whiteboard zoals Miró, Mural of Google Jamboard. Dit prikkelt de verbeeldingskracht en creativiteit van de deelnemers en vormt een perfecte springplank naar de brainstorm.
IJsbreker 2: Tien dingen gemeen
Deze ijsbreker is geschikt voor brainstormteams die elkaar nog niet kennen of op afstand werken. Verdeel het team over kleine groepen en vraag ze om een lijst te maken van 10 dingen die ze onderling gemeen hebben. Bij een online meeting gebruiken de groepjes een gedeeld document of online whiteboard zoals Miró, Mural of Google Jamboard. Het kan zo simpel zijn als: “We dragen allemaal schoenen”, tot iets specifieker als: “We zijn allemaal aangenomen in 2020”. Ongeacht de antwoorden zal deze ijsbreker een band creëren, en zorgen voor gespreksstof. Ook zet het de groep alvast creatief aan het denken.
IJsbreker 3: Teken tosti
Vraag mensen uit te tekenen hoe je een tosti maakt. Na een paar minuten delen ze hun schema’s met elkaar. Bespreek de overeenkomsten en verschillen. Staat er tekst in? Hebben ze mensen of lichaamsdelen afgebeeld? Hoe technisch zijn de tekeningen? En wie bakt er een tosti in een pan? Wat zegt dat? Lol gegarandeerd.
IJsbreker 4: Selfie sketch
Deze ijsbreker geeft mensen een ‘persoonlijkheid’ buiten hun zakelijke identiteit, en creëert gespreksstof voor de verdere sessie. Geef de deelnemers een vel papier en markers. Vraag ze in vijf à tien minuten een selfie te tekenen, inclusief bijnaam en één ding over zichzelf dat mensen in de kamer waarschijnlijk niet weten. Laat de deelnemers de visitekaartjes met elkaar uitwisselen. Vraag ze om de naam en bijnaam op te lezen en die persoon een vraag te stellen over het verrassende feitje op de kaart. Ook online werkt deze techniek top, Mural heeft er zelfs een template voor.
In ons monster-artikel met 101 creatieve technieken vind je meer ijsbrekers. Wil je je verder ontwikkelen in het (online) faciliteren? Check dan onze training Innovatieworkshops faciliteren. Happy innovating!
Tot Friday,
Minke Havelaar is facilitator van hackathons en design sprints bij Friday out of the Box. Verder werkt ze als business designer voor de culturele sector en geeft ze les op het HBO over conceptontwikkeling, marketing en branding. Design is Minke’s tweede liefde. Vrije uren brengt ze door in haar keramiekstudio waar ze producten maakt en verkoopt onder het merk Feelings & Gallop.