Innovatie betekent letterlijk vernieuwing. Door te vernieuwen blijf je competitief. Dus innovatie is essentieel voor het voortbestaan van je bedrijf. En voor groei. Maar wat is innovatie nu eigenlijk precies? Welke soorten zijn er? En hoe doe je dat dan, innoveren? Dat lees je in dit artikel.
Wat is de betekenis van innovatie?
Innovatie is een containerbegrip. Er zijn dus net zoveel definities als mensen die er wat over te zeggen hebben. Maar er zit ook een rode draad in de verschillende definities. Het woord innovatie is afgeleid van het Latijnse ‘innovatus’ watletterlijk ‘vernieuwd’ betekent.
De beroemde econoom Joseph Schumpeter gaf het woord in de jaren 30 van de vorige eeuw een moderne interpretatie van. Hij definieerde innovatie als ‘nieuwe combinaties van nieuwe of bestaande kennis, middelen, uitrusting en andere factoren’. Volgens Schumpeter bestaat er een duidelijk verschil tussen ‘innovatie’ en ‘uitvinding’. Innovatie wordt uitgevoerd binnen de economische sfeer en heeft een commercieel doel. Een uitvinding niet.
Definitie Friday out of the box
Waarom is innovatie belangrijk?
Innovatie is belangrijk omdat jouw markt continue verandert. Niet alleen klantbehoeften maar ook het aanbod van jouw concurrenten. Als je meebeweegt blijf je relevant. Maar als je met innovatie vooruit loopt op je concurrenten kun je zo je marktpositie versterken en vergroten.
Onze diensten. Zo word je innovatie de baas.
- Innovation as a Service. Als je continue wilt blijven innoveren.
- Innovatiestrategie. Als je een goed innovatieplan wilt.
- Business model design. Als je een concurrerend business model wilt.
- Innovatiescan. Als je wilt weten hoe innovatie-volwassen jouw organisatie is.
- Innovatiecoach. Als je je innovatieteam hands-on wilt laten begeleiden.
- Innovatie Booster. Als je creatieve boost wilt geven aan je team.
- Design sprint. Als je een complex probleem in co-creatie wilt tackelen.
- Hackathon. Als je de innovatiekracht van een grote groep wilt benutten.
Welke typen innovatie zijn er?
Je kunt op verschillende manieren innoveren. Hier de zes meest voorkomende typen op een rij:
1. Productinnovatie
Met productinnovatie ontwikkel je een nieuw fysiek product. De ontwikkeling van de nieuwe iPhone bijvoorbeeld of een nieuw soort vegaburger. In 2018 was 7 procent van de omzet van bedrijven in Nederland afkomstig van nieuwe of sterk verbeterde producten. Voor bedrijven in de industrie is dat zelfs 17 procent (CBS, 2020). Veel productinnovaties mislukken, zelf als de nieuwe producten wel relevant zijn. Mensen zijn gewoontedieren en houden graag vast aan herkenbare producten.
Veel producenten kiezen daarom voor productrenovatie, een serie kleine verbeteringen, in plaats van productinnovatie. Deze vorm van productontwikkeling gaat sneller en kent veel minder risico’s dan werkelijke innovaties. De keerzijde is dat renovaties vliegensvlug kunnen worden gekopieerd en weg is je concurrentievoordeel. Met echte productinnovatie mik je op nog niet ingevulde klantbehoeften. De investeringen en risico’s zijn een stuk hoger, maar het voordeel van de eerste zijn op de markt geeft je ook een grotere voorsprong op concurrenten (TNS-NIPO).
Productinnovatie
2. Diensteninnovatie
Je kunt ook een dienst vernieuwen. Stel je hebt een trainingsbureau en je bent gewend omlessen op locatie te verzorgen. Als je de lessen ook online aanbiedt dan innoveer je op je dienst. De dienstensector zorgt in de meeste economieën voor het grootste aandeel aan activiteit (Tidd & Bessant, 2018). Je ziet hier de meeste distruptieve innovatie door nieuwkomers op de markt. Denk aan streamingdiensten en online winkelen. Het loont zeker om in diensteninnovatie te investeren.
Recent wetenschappelijk onderzoek toont een zeer sterke relatie aan tussen investeringen in diensteninnovatie en de bedrijfsresultaten (Journal of Service Management, 2020). Diensteninnovatie is niet alleen voorbehouden aan bedrijven in de dienstverlening. Iedere organisatie kan het geheel van contactmomenten met de klant zien als een klantreis en zo zijn service vernieuwen. Deze vorm van innoveren vereist meestal ook sociale innovatie omdat medewerkers in staat moeten zijn boven de silo’s uit te stijgen om de klantreis te verbeteren.
Diensteninnovatie
3. Procesinnovatie
Als je interne processen efficiënter of effectiever maakt noem je dat procesinnovatie. Automatiseren van administratieve handelingen, vervangen van medewerkers door robots of supply chain vastleggen op blockchain zijn voorbeelden van procesinnovatie. Procesinnovatie kan leiden tot lagere kostprijzen en snellere doorlooptijden waardoor producten en diensten sneller en voor lagere prijzen kunnen worden geleverd.
Henry Ford zette als eerste in de auto-industrie een lopende band in waardoor een auto betaalbaarder werd en daardoor bereikbaar voor een groter publiek. Toyota was de eerste die door middel van ‘lean’ principes zowel de kostprijs omlaag wist te brengen als de kwaliteit van de auto kon verbeteren. Naast lagere kosten kun je dus op processen innoveren om producten en diensten zelf te verbeteren. Jeff Bezos zorgde bij Amazon door middel van procesinnovatie voor een grotere variatie van het aanbod, meer gemak voor de consument en een snellere levering van producten. Ongeveer een derde van de Nederlandse bedrijven voerde de laatste vijf jaar procesinnovaties door (CBS, 2020). Vaak vallen deze procesinnovaties samen met productinnovatie en technologische innovatie.
Procesinnovatie
4. Technologische innovatie
Je kunt ook de technologie als uitgangspunt nemen voor je vernieuwing. Investeren in nieuwe technologie zoals robotica, machine learning, extended reality of blockchain kan leiden tot prachtige nieuwe producten of een verbetering van werkprocessen. Nederland is de Europese koploper op het gebied van investeringen in technologische innovatie. Meer dan de helft van de Nederlandse bedrijven doet aan technologische innovatie en meer dan een kwart richt zich alleen op technologische innovatie (CBS, 2020).
Maar technologische vernieuwing levert alleen toegevoegde waarde als je het goed weet toe te passen in de context van de bedrijfsprocessen. Zo heeft een innovatieteam van Jumbo Maritime onder begeleiding van Friday out of the Box een deckmarking-oplossing ontwikkeld waarbij gebruik is gemaakt van de Microsoft HoloLens. Met het aanschaffen van de gear en de software ben je er nog niet. Het gaat juist om het ontwikkeltraject dat dan begint. Dan wordt je organisatie uitgedaagd op het vermogen om technologische kennis toepasbaar te maken. Het gaat dan om adaptatie, de menselijke kant dus.
5. Sociale innovatie
Het vernieuwen van de manier waarop je organiseert, werkt en leiding geeft noem je sociale innovatie. Transformeren naar de populaire agile organisatie is hier een voorbeeld van. Volgens onderzoek onder leiding van Henk Volberda, hoogleraar strategie en innovatie aan de Universiteit van Amsterdam, blijkt dat 75 procent van innovatiesucces wordt bepaald door niet-technologische factoren, dus slechts 25 procent van het succes komt door technologie. Die 75% van het succes wordt bepaald door vormen van sociale innovatie zoals zelforganisatie, dienend leiderschap, slimmer werken en co-creatie. Bedrijven die sociale innovatie omarmen scoren ongeveer 33% beter op radicale innovatie. Sociale innovatie leidt tot hogere tevredenheid van medewerkers en klanten, hogere productiviteit, meer winst, meer omzet (Buitenhuis, 2019).
Sociale innovatie
6. Business model innovatie
Het vernieuwen van je business model is het herontwerpen van de manier waarop je geld verdient en waarde creëert. De manier waarop Coolblue innoveert is bijvoorbeeld business model innovatie. Het product ‘witgoed’ is niet nieuw. De bezorging aan huis is niet nieuw. De installatie is niet nieuw. Toch is de combinatie van deze activiteiten, vergezeld van een glimlach, wel nieuw (en succesvol).
Nog een voorbeeld: Nintendo maakte tot 2016 alleen games die alleen op hun eigen consoles gespeeld kunnen worden, maar zag de grote verschuiving naar games op mobiele telefoons. Nintendo kwam met Pokémon Go en veranderde daarmee zijn business model. Niemand wil in de Kodak-valkuil stappen, soms moet je daarvoor je verdienmodel veranderen. Producten en diensten verouderen, maar ook processen en systemen waarop verdienmodellen zijn gebouwd.
Business model innovatie gaat verder dan product- proces- of technologische vernieuwing. Het is een complete hervorming van hoe je als bedrijf zaken doet. Het veranderen naar een nieuw verdienmodel is één van de meest ingrijpende keuzes die ondernemers kunnen maken omdat het grote invloed heeft op de organisatie (Zott & Amit, 2017).
Business model innovatie
Hoe pas je innovatie toe?
Er is niet één beste manier om te innoveren. Of je innovatie succesvol verloopt hangt af van een heleboel, vaak onvoorspelbare, factoren. Toch kunnen we een aantal succesfactoren benoemen:
1. Structuur
Het proces van vernieuwing is een creatief proces en kan chaotisch zijn. Daarom gebruiken wij graag een gestructureerde methode zoals Design Thinking. Dat geeft houvast in het onvoorspelbare proces van innoveren. Innovatie is een leerproces, je bedenkt iets, maakt het en leert of het werkt of niet in het testen ervan. Een iteratieve projectaanpak zorgt er zo voor dat je bij ieder iteratie leert en bij iedere volgende iteratie steeds beter weet hoe het uiteindelijk zou moeten worden.
2. Faalveilige omgeving
In alle organisaties hebben mensen goede ideeën voor vernieuwing, maar in weinig organisaties komen die ideeën van de grond. Dat komt omdat er geen ruimte is om te experimenteren. Door te experimenteren breng je innovatie op gang, maar experimenten kunnen ook mislukken. In een omgeving waar experimenten kunnen falen zijn de kansen op succesvolle innovaties paradoxaal genoeg groter. Dat mensen niet afgerekend worden op het wel of niet slagen van die experimenten zorgt voor het optimale leerproces dat nodig is om de innovatie van de grond te krijgen.
3. Een toegewijd team, communicatie en co-creatie
Zoals we eerder beschreven hangt het succes van innovatie voornamelijk af van de menselijke factor. Je hebt een multidisciplinair en divers team nodig dat boven de silo’s uit kan stijgen om problemen op te lossen. Maar hoe briljant deze medewerkers ook zijn, een innovatieteam dat volledig los van de organisatie nieuwe dingen ontwikkelt is zelden succesvol. Voortdurend communiceren met stakeholders, draagvlak creëren en back up krijgen vanuit de organisatie is essentieel. En waar mogelijk co-creëren, met interne en externe stakeholders zoals met de klant.
Download ons e-book met 20 succesfactoren voor innovatie
Wij helpen je innovatie de baas te worden
Meer leren over innovatie, innovatiemethoden of hoe je zelf innovatie kunt stimuleren? Check dan onze out-of-the-box innovatietrainingen.
Hulp nodig om meer succes te halen uit innovatie? Of de innovatiehartslag van je organisatie te verhogen? Maak dan een afspraak voor een gratis innovatieconsult.
Tot Friday!
Jip werkt als projectmanager en business innovator bij Friday out of the Box. Hier ondersteunt zij de consultants met de planning, creatieve conceptontwikkeling, klantonderzoek en het visualiseren van innovatieve oplossingen in (digitale) prototypes. Jip heeft een passie voor ontwerp.