Regelmatig vervullen we bij onze klanten de rol van innovatiecoach. Maar wat is dat eigenlijk, een innovatiecoach? Wat doet hij precies en hoe ziet zijn dag eruit? Ik interviewde innovatiecoach Jean Paul van der Loo over hoe hij innovatieteams uitdaagt steeds beter te worden.
Vertel eens, Jean Paul, wat doet een innovatiecoach precies?
“De innovatiecoach zorgt ervoor dat het team beter presteert. Dat doe ik door te observeren, te interveniëren en te adviseren.”
Kun je me meenemen in een dag uit het leven van de innovatiecoach?
“Ja, dat kan ik. Op dit moment begeleid ik een innovatieteam bij Jumbo Maritime. Dit team wil de manier waarop lading vastgezet wordt op schepen vernieuwen. Het multidisciplinaire team bestaat uit: een Projectmanager (manager technical sales), een Product owner (manager engineering & innovation) en vijf Innovators (de intern engineering, twee 2ndmates fleet, de vessel manager & captain operations en de super intendent operations). De directeur Shipping vervult de rol van sponsor.”
Ontdek hoe de innovatiecoach jouw team kan helpen versnellen.
Kijken en luisteren
“Als eerste woon ik de daily standup bij. Dit is een korte, staande sessie waarin elke innovator de volgende vragen beantwoordt:
- Wat heb ik afgerond?
- Wat wil ik vandaag afronden?
- Wat belemmert me om dit te doen?
Ik observeer dan de innovators. Hoe staan ze erbij? Wat zeggen ze? Liggen ze op koers? Ik intervenieer pas, als het team te algemeen blijft en de projectmanager te weinig leiding neemt. Als iemand bijvoorbeeld zegt:
‘Ik heb testresultaten binnen’
dan is dat niet concreet genoeg.
Accepteert de projectmanager dit type opmerkingen, dan reageer ik met:
‘Stop, kan het iets specifieker?
Van wie zijn deze testresultaten?
Hebben we alle testresultaten binnen?
Gaan we het sprintdoel nog halen?’
Zo probeer ik het team te helpen om het resultaat voor ogen te houden. Soms gebeurt het dat de projectmanager zelf de voortgang tegenhoudt. Een projectmanager zei laatst tijdens de standup dat hij te weinig tijd had om zijn rol goed uit te voeren. Toen niemand hier vragen over stelde, greep ik in. Ik vroeg:
‘Wat is nu je hulpvraag?
Verwacht je iets van het team?
Of van de product owner?’
Hij keek me aan en langzaam viel het kwartje. Hij plande een afspraak met de product owner en kreeg meer tijd voor zijn rol als projectmanager.”
Éen-tweetje
“Na zo’n standup heb ik meestal een één-tweetje met de projectmanager. We bespreken dan hoe de standups gaan, of er belemmeringen zijn voor het resultaat, en hoe hij zijn rol invult. Ik vraag hem bijvoorbeeld waarom hij niet doorvraagt als iemand vaag blijft tijdens een standup. Met dit type vragen train ik de projectmanager on the job.”
Sanity check
“Vervolgens doe ik een sanity check. Zijn de planning-meetings, sprint-reviews en retrospectives gepland in de agenda’s? Als het team dit nog niet heeft gedaan, leg ik uit waarom het belangrijk is om deze afspraken in te plannen, in relatie tot de agile werkmethode. Soms pak ik het over en vraag ik aan de secretaresse om dit te doen. Maar ik maak deze interventie wel altijd expliciet.
Belang structurele communicatie
Innovatieteams hebben een natuurlijke neiging om uitsluitend met de inhoud bezig te zijn. En dat is ook niet gek. Ze voelen zich eigenaar van hun idee en willen ermee aan de slag. Jammer genoeg geven ze de communicatie te weinig aandacht. Ik zie ze denken:
‘Hoe gaat een goede presentatie mij nu helpen bij dit project?’
Ze vergeten dat een presentatie slechts één onderdeel is van de communicatie. Ik leg ze dan uit dat het belangrijk is om structureel te communiceren. Niet alleen met directies, maar ook met de rest van de organisatie. Het is namelijk essentieel om als team constant zo transparant mogelijk zijn over waar je staat qua voortgang. Door transparant te communiceren zet je de deur open voor waardevolle feedback uit de organisatie. Daarnaast creëert goede communicatie ook draagvlak.
Verwarring over voortgang
Pas geleden gaf het team waar ik op dit moment mee werk een demo aan de directie. Ze hadden dit niet goed genoeg voorbereid. De presentatie duurde 45 minuten, en was niet meer dan een opsomming van allerlei feitjes zonder algehele conclusie. Zoiets is voor niemand leuk. Als team merk je dan dat het verhaal niet landt, en de directie weet niet of het project goed of slecht gaat. Een goede presentatie hoeft niet lang te zijn, het gaat om de inhoud. Hou het kort, interactief en vraag na afloop om een besluit.”
Problemen oplossen
“Zodra de teamleden na de standup met elkaar in discussie gaan, luister en denk ik met ze mee. Ik help hen om problemen op te lossen door ze van actuele en gedetailleerde informatie te voorzien en dóór te vragen als iets niet helemaal duidelijk is. Problemen met de mindset komen het vaakst voor.
Bij Jumbo Maritime testen we momenteel een innovatieve manier om lading vast te zetten op een schip. Toen de testresultaten tegenvielen, raakte het team gedemotiveerd. Ze kregen het gevoel dat hun project mislukt. Terwijl het doel van innovatie is om te leren. Elke test is een leermoment. Doordat ik die ‘mislukte’ test in dat perspectief plaatste, krabbelde het team weer op. Ze bewogen weer.”
Terugkoppelen, adviseren en checken
“Aan het eind van de dag mail ik het team mijn bevindingen en advies. Ik neem mijn werk serieus en vind het fijn als de opdrachtgever dit ook doet. Daarom bespreek ik iedere twee weken de adviezen met de product owner. We checken dan samen welke van mijn adviezen wél en niet zijn opgevolgd. Zo houd ik ook hem scherp.”
Wat zijn de succesfactoren van een innovatiecoach?
“Een innovatiecoach is onafhankelijk. Ik heb geen last van hiërarchie, dus kan ik tegen iedereen zeggen wat ik zie en daarover adviseren.
Als innovatiecoach heb je een externe blik. Je ziet letterlijk oplossingen waar de organisatie blind voor is geworden. Dit is een kracht die je kunt inzetten.
Je moet als innovatiecoach wel durven confronteren. Bij innovatie draait alles om zo snel mogelijk leren. Dus als het team niet leert of beweegt, dan moet je ze op scherp durven zetten.
Tot slot moet je een gedegen kennis hebben van innovatiemethoden en technieken. Agile, Design Thinking, Lean Startup… dat moet allemaal gesneden koek zijn. Met deze bagage stel je de juiste vragen.”
Wat vind je het moeilijkst aan de rol van innovatiecoach?
“Het blijft een adviesrol, je zit nooit echt aan het stuur. Als het team jouw adviezen niet opvolgt, kunnen de resultaten achterblijven. Als dat gebeurt, kan dit natuurlijk ook op mij afstralen. Dan kan een directie denken: ‘We hebben Jean Paul toch? Waarom lukt het dan niet? Is hij wel een goede innovatiecoach?’ Gelukkig is dit nog niet voorgekomen 😉
Wat is jouw ervaring met innovatiecoaches? Zie je de toegevoegde waarde of vind je het overbodig?
Tot Friday!
Jip werkt als projectmanager en business innovator bij Friday out of the Box. Hier ondersteunt zij de consultants met de planning, creatieve conceptontwikkeling, klantonderzoek en het visualiseren van innovatieve oplossingen in (digitale) prototypes. Jip heeft een passie voor ontwerp.