Creativiteit. Wat is het? En waarom is het belangrijk, juist voor jouw organisatie? In dit artikel leggen we uit wat creativiteit is en wat je kunt doen om de creativiteit van je organisatie een boost te geven.
Wat is creativiteit?
Definitie van creativiteit
Volgens Van Dale is creativiteit scheppend vermogen. Mijnwoordenboek.nl omschrijft creativiteit als: authenticiteit, expressie, scheppingskracht, scheppingsvermogen, scheppingsdrang.
In essentie is creativiteit het scheppen van originele oplossingen voor problemen. Je bent creatief wanneer je een nieuw concept maakt. Of wanneer je een originele oplossing voor een probleem vindt.
Creatieve beroepen
Je denkt bij creatieve beroepen misschien aan architecten, ontwerpers en kunstenaars. Zonde! Want iedereen is creatief. En creativiteit speelt een cruciale rol bij innovatie. Als je betrokken bent bij het ontwerp van nieuwe producten, business modellen of processen, dan heb je baat bij een dosis creativiteit.
Verschil creativiteit en innovatie
Creativiteit wordt vaak gelinkt aan innovatie. Terecht. Maar het is niet hetzelfde. Creativiteit is het vermogen om iets nieuws te scheppen, terwijl innovatie gaat over de introductie van bijvoorbeeld een nieuw product in de markt.
Kloppend hart
Voor innovatie heb je dus wel creativiteit nodig. Creativiteit is het kloppend hart van innovatie.
Waarom is creativiteit belangrijk?
Je kunt als organisatie dus voordeel halen uit creativiteit. Dit is waarom.
Klantbehoeften veranderen
De wereld verandert continu, en daarmee ook de behoeften van klanten. Het kan zomaar zijn dat je product of dienst na een tijd niet meer aansluit op de vraag in de markt. Ga maar na: dankzij Netflix is de videotheek definitief verleden tijd geworden. En door de opkomst van online shoppen is een druilerig bezoek aan de winkelstraat niet meer nodig. Als bedrijf moet je dus constant creatieve oplossingen bedenken om aan te blijven sluiten bij je klantwensen. Zo blijf je relevant. En dat is belangrijk, want…
Dit artikel liever als pdf in je mailbox ontvangen?
Je concurrent staat ook niet stil
Werk je bij een commercieel bedrijf, dan heb je concurrenten. En die jagen op jouw klanten. Met kortingen en overstapbonussen, maar ook met nieuwe producten en diensten.
Speelgoed
De opkomst van internet heeft concurrentie intenser gemaakt. Voor je het weet wedijver je met een gigantische webwinkel in China. Denk maar aan AliExpress; goedkoop speelgoed koop je niet langer bij de winkel op de hoek, maar in een Aziatische webshop. Een trend die Intertoys helaas niet zag aankomen. Met creatieve en frisse ideeën onderscheid je je van concurrenten. En voorkom je dat ze je voorbij streven.
Prikkelende vraag: weet jij welke nieuwe producten en diensten jouw concurrent op dit moment in de pijplijn heeft?
Transparantie neemt toe
Klanten kunnen online steeds makkelijker hun opties vergelijken. Vergeet dus niet: je concurrent zit jou maar één Google-search op de hielen. Hierdoor neemt de onderhandelingspositie van klanten toe. Neem de zorgverzekeringsmarkt. Verzekeraars maken elk jaar de nieuwe zorgpremie bekend en consumenten stappen zonder problemen over naar een andere aanbieder. Het is dus noodzakelijk om creatieve oplossingen te verzinnen waarmee je klanten verleidt om toch voor jou te (blijven) kiezen.
Lees ook ons topartikel met 46 technieken voor idee generatie
Survival of the fittest
Al deze krachten samen zorgen ervoor dat je onderscheidend moet zijn. Sterker nog: dat je onderscheidend moet blijven. Het is survival of the fittest: wie niet creatief genoeg is, sterft een langzame dood.
Creativiteit = aanpassingsvermogen
Dit geldt ook in onze huidige economie: wie zich het beste aan de snel veranderende maatschappij aanpast door creatieve oplossingen te bedenken, heeft meer succes en de grootste kans om te overleven.
Voorbeelden van creatieve bedrijven
Creativiteit gaat over originele oplossingen voor problemen vinden. Hoe? Drie voorbeelden.
#1 Tesla
Als CEO van Tesla zag Elon Musk het volgende probleem: de transitie naar duurzame energie verloopt te traag. Om die te versnellen, startte Musk een autobedrijf dat alleen elektrische auto’s zou maken. Zo brak Elon de markt open en dwong hij fabrikanten als Volkswagen, BMW en Volvo om hierin mee te gaan. Inmiddels maakt Tesla niet alleen auto’s, maar ook zonnepanelen, batterijen, en zelfs een elektrische truck.
#2 Coolblue
Coolblue is een goed Nederlands voorbeeld van een creatieve organisatie. Toen Pieter Zwart in 1999 Coolblue oprichtte, constateerde hij de volgende problemen: consumenten vinden het lastig om witgoed uit te kiezen. Ze worden blij van online bestellen. En ze vinden snelle levering belangrijk.
Met de Coolblue-website loste hij dit allemaal op. Maar hij ging verder. Want de bezorgers van Coolblue sluiten je nieuwe wasmachine ook aan, ruimen de rommel op en geven gebruiksadvies. Pieter zag deze problemen en loste ze creatief op. Met een glimlach. The rest is history.
#3 Creativiteit bij Amazon
Bij Amazon zwaait Jeff Bezos de scepter, met succes. Hij hanteert drie regels om creativiteit te stimuleren:
Regel 1: Twee pizzateams
Creatieve teams bij Amazon hebben de omvang van twee pizzateams: zeven man. Uit ervaring bleek dat grotere teams te bureaucratisch zijn – in plaats van nieuwe dingen te ontwikkelen, overleggen ze veel over hoe ze moeten samenwerken. Aan de andere kant hebben teams met minder dan zeven leden te weinig diversiteit. Hierdoor is het probleemoplossend vermogen lager. Een pizzateam keer twee maakt de creatieve ideeën echt los.
Regel 2: Institutional yes
Stelt een medewerker iets nieuws voor, dan is het standaardantwoord bij Amazon ‘ja’. Ben je het er niet mee eens, dan moet je zes pagina’s schrijven waarin je uitlegt waarom het idee niet goed genoeg is. Doe je dit niet? Dan wordt het idee gewoon uitgevoerd. Creativiteit krijgt zo alle ruimte.
Regel 3: Silent meetings
Bij Amazon kunnen executives zich niet meer onvoorbereid door een vergadering bluffen. Jeff heeft PowerPoints verbannen. In plaats daarvan zijn alle vergaderingen silent meetings. Elke meeting start met 30 minuten stilte om een gestructureerde memo te lezen. Deze memo vormt vervolgens de basis van de discussie. Zo komt iedereen met creatieve ideeën aan de beurt. Voorbereid.
Creativiteit: het proces
Hoe ziet een creatief proces eruit? Hier zijn de vier belangrijkste stappen:
Stap 1: Het probleem zien
Je kunt pas creatieve oplossingen bedenken als je een kans of probleem ziet. Daarom is de eerste stap van een innovatieproces altijd: het probleem waarnemen. In de afgelopen drie jaar heeft Friday out of the Box meer dan 50 bedrijven geholpen met strategische en dus complexe problemen. De volgende vraagstukken komen vaak voor:
- De vraag naar onze producten en diensten neemt af; welke nieuwe producten en diensten moeten we ontwikkelen?
- Er komt nieuwe wet-en regelgeving aan; hoe kunnen we onze operatie ongestoord door laten gaan?
- We zijn niet zichtbaar in onze markt; hoe kunnen we dat wel worden?
Stap 2: Het probleem onderzoeken
Nadat je het probleem hebt geformuleerd, is het tijd voor stap 2: het probleem onderzoeken. Je probeert zo veel mogelijk te weten te komen over de aard en omvang van het probleem.
With innovation, You have to fall in love with the problem
Onderzoek: hoe dan?!
Je kunt het probleem onderzoeken door stakeholders te interviewen of strategische stukken te lezen. Maar ook externe informatie is interessant. Denk aan informatie over concurrenten of rapporten met marktanalyses. Deze rapporten worden vaak gemaakt door banken, consultancy kantoren of de Kamer van Koophandel.
10 vragen voor een dieper begrip van het probleem
1. Wie ervaart dit probleem?
2. Waarom ervaart hij of zij dit als een probleem?
3. Wat gebeurt er als het probleem niet wordt opgelost?
4. Zijn er anderen (concurrenten, partners) die het probleem kunnen oplossen?
5. Hoe lossen zij dit op?
6. Hoe lang speelt dit probleem al?
7. Heeft iemand het probleem eerder geprobeerd op te lossen?
8. Zo ja, wat was de aanpak? En waarom heeft die niet gewerkt?
9. Wat zijn de dieperliggende oorzaken achter het probleem?
10. Zijn er andere issues die verband houden met het probleem?
Stap 3: Een oplossing bedenken
Als je het probleem begrijpt, kun je een oplossing zoeken.
Aha
De oplossing kán spontaan tot je komen: een aha-erlebnis. Het lijkt erop dat je hersenen tijdens de probleemanalyse nieuwe verbindingen leggen. En die leiden tot nieuwe inzichten of een onverwacht goed idee. Een nachtje ergens over slapen is daarom zo gek nog niet.
Creatieve probleemoplossing
Met creatieve probleemoplossingstechnieken zoals brainstorms, hackatons en design sprints neem je op een innovatieve manier afstand van een probleem of patroon, waardoor er direct ruimte voor nieuwe ideeën wordt vrijgemaakt.
Stap 4: De oplossing implementeren
Bij de vierde stap van het creativiteitsproces probeer je de oplossing te implementeren. Zoals een schrijver zijn eerste hoofdstuk schrijft, zo ontwikkelt een organisatie de eerste versie van een website of een app. Dit is misschien wel de lastigste fase van het proces. Ze zeggen weleens:
Innovatie is 1% inspiratie en 99% transpiratie
Vijf tips om je creativiteit te vergroten
Je weet nu wat creativiteit is en hoe het werkt. En je hebt een indruk van hoe bekende bedrijven hun creatief vermogen stimuleren. Tijd om zelf aan de slag te gaan! Met deze vijf tips start je vandaag nog.
Tip 1: Organiseer een workshop
Voorbeelden van workshops zijn hackathons, design sprints of brainstorm sessies. Het voordeel van een workshop is dat een groep mensen gefocust één probleem probeert op te lossen. Je kunt deze workshop extern laten faciliteren, of dit zelf doen.
Tip 2: Vraag medewerkers om hulp
Je kunt medewerkers vragen om mee te denken over een strategisch probleem. Nodig collega’s bijvoorbeeld via intranet uit om een oplossing in te sturen. Je zult zien dat ze graag meedenken over de toekomstbestendigheid van je organisatie. Bekijk ook de Youtube-animatievideo van Daniel Pink over het onderzoek naar motivatie.
Tip3: Experimenteer
Creativiteit is een rommelig en inefficiënt proces. Probeer het probleem met verschillende technieken aan te pakken. Gebruik hiervoor onze gids met 46 technieken voor idee generatie.
Tip 4: Kijk buiten je box
Of eigenlijk: kijk buiten je eigen sector. Onderzoek hoe een compleet andere branche een vergelijkbaar probleem heeft opgelost. Misschien levert dit je nieuwe inspiratie op.
Tip 5. Gooi de business case weg!
Helaas: creativiteit en zekerheid gaan niet samen. Het resultaat van nieuw verzonnen oplossingen is per definitie onzeker. Het heeft dus ook geen zin om meteen te vragen: “Wat levert het op?” Sterker nog, met die vraag kun je het commitment van je team uithollen. Hoe zou jij reageren als je bij jouw eerste idee het gevoel hebt dat je kop eraf ligt als het niet succesvol blijkt? Uit onderzoek van Adam Grant blijkt dat 85% van de mensen hun goede ideeën niet durven te uiten uit angst.
Als dit artikel waardevol voor je is, lees dan ook:
- Hoe verhoog je creatief zelfvertrouwen? Over idee generatie en lef om te experimenteren. Met 5 tips om direct mee aan de slag te gaan.
- Idee generatie: 46 technieken om uit je box te komen. Geef jezelf en je team creatieve tools waarmee je out of the box ideeën kunnen genereren.
Tot slot
Ik wens je veel succes met het creatiever maken van jouw organisatie. Hulp nodig? Neem dan contact op of reserveer een gratis innovatieconsult van 30 minuten. Wij helpen je innovatie de baas te worden.
Tot Friday!
Jip werkt als projectmanager en business innovator bij Friday out of the Box. Hier ondersteunt zij de consultants met de planning, creatieve conceptontwikkeling, klantonderzoek en het visualiseren van innovatieve oplossingen in (digitale) prototypes. Jip heeft een passie voor ontwerp.